Schizofrenie

Schizofrenie kenmerkt zich door psychotische perioden met zogenoemd ‘positieve’ symptomen als wanen, hallucinaties en verwardheid.

Wat is schizofrenie?
Schizofrenie is een ernstige psychiatrische ziekte die een op de honderd mensen overkomt. De ziekte komt voor in alle lagen van de bevolking en treft iets meer mannen dan vrouwen. Meestal openbaart schizofrenie zich voor het eerst in de leeftijd van zestien tot vijfendertig jaar.

Schizofrenie kenmerkt zich in bijna alle gevallen door het optreden van psychoses. Dit zijn perioden waarin het contact met de realiteit ernstig is verstoord. Iemand kan erg in de war en angstig zijn, last hebben van hallucinaties en/of waandenkbeelden hebben. Zo kan iemand stemmen horen, denken dat hij Jezus is of bijvoorbeeld het idee hebben dat hij achtervolgd wordt. Psychotische verschijnselen noemt men ook wel ‘positieve symptomen’: ze zijn er wel (= positief) terwijl ze er niet horen te zijn.

– Schizofrenie is een ingewikkelde ziekte met vaak ernstige psychische en sociale gevolgen.
– Er is niet één enkele oorzaak voor schizofrenie, maar vele tegelijk. Het is niet makkelijk schizofrenie vast te stellen: er zijn veel verschijnselen die in allerlei combinaties bij schizofrenie voorkomen.
– Het verloop van schizofrenie is niet eenduidig: bij sommige mensen gaat het over, terwijl anderen niet herstellen of juist verder achteruitgaan. Dit verschil kan zich zelfs binnen een en dezelfde familie voordoen.
– In Nederland wordt geschat dat 0,5% van de volwassen bevolking tot 65 jaar ooit in het leven te kampen heeft met schizofrenie.

Symptomen van schizofrenie
Bij het vaststellen of iemand daadwerkelijk aan schizofrenie lijdt, zijn psychiaters en psychologen aan strikte criteria gebonden. De criteria staan vermeld in de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM).

De meest algemene symptomen, die overigens niet allemaal en niet constant aanwezig hoeven zijn:
– Wanen
– Hallucinaties
– Onsamenhangende spraak (bijvoorbeeld frequent de draad kwijtraken of incoherentie)
– Ernstig chaotisch of katatoon gedrag
– Negatieve symptomen, dat willen zeggen vervlakking van het affect, gedachten- of spraakarmoede of apathie
– Het functioneren ligt op terreinen zoals werk, relaties of zelfverzorging duidelijk onder het niveau van voor het begin van de stoornis (of dat verwacht kon worden).
– Symptomen van de stoornis zijn gedurende ten minste zes maanden ononderbroken aanwezig.

Hoe herkent u schizofrenie?
Schizofrenie herkennen is niet altijd gemakkelijk. Je kunt het vaak niet aan de buitenkant zien en het kan een tijd duren voordat de symptomen zichtbaar worden. Mensen die de ziekte hebben, kunnen of willen niet onder woorden brengen waar ze last van hebben. Bovendien uit de ziekte zich bij geen twee mensen op dezelfde manier.
Toch zijn er tal van signalen die op schizofrenie kunnen duiden. Misschien merkt u dat uw familielid, partner, vriend of kennis:

– op voor anderen onbegrijpelijke manier angstig of in de war is;
– er niet in slaagt om in werk, studie of hobby te presteren wat er normaal gesproken van hem of haar verwacht kan worden;
– op een vreemde manier praat, soms ook met nieuwe, zelfverzonnen woorden;
– beweert stemmen te horen of praat met denkbeeldige, voor anderen niet werkelijk aanwezige personen;
– verhalen ophangt over complotten of geheime organisaties en daarin soms het eigen gezin of de partner betrekt;
– vreemd loopt of beweegt, op zo’n manier dat anderen zich er ongemakkelijk bij voelen;
– mensen in de omgeving afschrikt of irriteert door de manier waarop hij of zij zichzelf verwaarloost;
– onvoorspelbare woede-uitbarstingen heeft;
– de hele dag in bed ligt, maar ’s nachts door het huis spookt of in de stad ronddwaalt;
– zichzelf kwaad dreigt te doen;
– geen vriend(inn)en maakt of hooguit korte, oppervlakkige contacten heeft;
– zegt iemand anders te zijn;
– zegt dat anderen gedachten uit zijn/haar hoofd trekken of er juist gedachten inbrengen.